Słownik komiksowych pojęć

Zanim zacznie się czytać komiksy warto nie tylko zastanowić się nad tym co chce się czytać, ale także zapoznać się z terminologią związaną komiksem. Choć jest to medium takie samo jak kino czy książki, to nomenklatura komiksowa jest niszowa i związana ze specyfiką funkcjonowania komiksu, szczególnie amerykańskiego. Poniżej zebrałem określenia, które pozwolą nie tylko na płynniejsze poruszanie się po komiksowej części internetu, ale także będą przydatne w dyskusjach o komiksach.

Jak komiksy są wydawane?

Zeszyt –  (ang. issue) liczy on zwykle dwadzieścia stron, należy traktować go jak odcinek serialu. Rzadko kiedy zawiera zamkniętą historię, raczej znajduje się w nim informacja, że jest którąś z kolei częścią większej historii. Ukazuje się co jakiś czas, najczęściej co miesiąc lub co dwa tygodnie.

Annual – specjalny rodzaj zeszytu. Ukazuje się zwykle raz na rok, i jest dłuższy od normalnego zeszytu. Twórcy umieszczają w nich pojedyncze, zamknięte historie.

One shot – pojedynczy zeszyt bez kontynuacji, przedstawia zamkniętą historię. Może służyć jako wprowadzenie do serii, albo jej zapowiedź. Przykładami one-shotów mogą być zeszyty z podtytułem „Rebirth” wydawane na początku tej inicjatywy wydawniczej np.: „Batman: Rebirth” #1.

Story-arc – historia złożona z kilku zeszytów, najczęściej sześciu. Wszystkie one miały wspólny tytuł. Story-arc z reguły jest zamkniętą historią, ale często wiąże się w jakiś luźny sposób z poprzednią i następną historią tego rodzaju.

Trade – (w skrócie TPB) wydanie zbiorcze story-arcu w formie książkowej. Na rynku dostępne są takie wydania w miękkiej i twardej oprawie (odpowiednio soft cover (SC) i hard cover (HC)). Tomy wydawane przez Egmont to właśnie trade’y. Domyślnie dobrze rozpocząć czytanie komiksu po prostu od takiego tomu z numerem 1.

Omnibus – duże wydanie zbierające dziesiątki zeszytów. Liczy setki stron i raczej odradzam ich czytanie nowym czytelnikom. Dużo więcej pożytku mają z nich kolekcjonerzy, ponieważ są drogie, nieporęczne i po prostu mają dobrze prezentować się na półce.

Jak komiksy są pisane?

Run – czas, w którym przy jednym komiksie pracuje jeden twórca, bądź zespół twórców (scenarzysta i rysownik). Na run składa się wiele story-arców, które często zbiera się w omnibusach. Przykładem runu mogą być wszystkie zeszyty serii „Green Lantern” napisane przez Geoffa Johnsa w latach 2005-2013. Bardzo dobrym miejscem na rozpoczęcie czytania komiksów jest właśnie początek runu.

Crossover – historia rozgrywająca się na łamach dwóch różnych serii. Często jest przeplatana i opowieść zaczyna się w zeszycie #30 serii A, jest kontynuowana w zeszycie #49 serii B, a kończy się w zeszytach #31 serii A i #50 serii B. Przykładami takich crossoverów mogą być „Przypinka” z Batmanem i Flashem i „Noc Ludzi Potworów” rozgrywająca się w kilku seriach powiązanych z Batmanem.

Event – (ang. wydarzenie) duża i ważna historia, w której pojawia się wiele postaci walczących z ogromnym niebezpieczeństwem. Zwykle eventy są wydawane przez wydawnictwa, aby zmienić sytuację w uniwersum, a także po to, żeby ułatwić potencjalnym nowym czytelnikom rozpoczęcie czytania komiksów. Event to dobry moment na „wejście w komiksy”; wszystko w nich jest objaśniane, a serie kontynuowane po nim z reguły przedstawiają bohaterów w nowej sytuacji, którą odkrywa on razem z czytelnikiem. Przykładami eventów są „Kryzys na Nieskończonych Ziemiach”, albo „Wieczne Zło”.

Tie-in – zeszyt, który ma stanowić dopełnienie wydarzeń z eventu. Przedstawia wydarzenia z perspektywy danego bohatera, albo skupia się na tym, co bohater robił w czasie wydarzeń. Z reguły wydawca opuszcza go w wydaniu zbiorczym, bo nie ma on większego związku z aktualnym story-arcem. Wtedy trafia on do wydania zbiorczego eventu, albo zebrany jest z pozostałymi tie-inami w osobny trade.

Inne przydatne pojęcia

Uniwersum – jest to świat, w którym rozgrywają się główne wydarzenia w komiksach. DC Comics miało kilka takich uniwersów, zwykle zmienianych po dużych eventach i zamiennie stosuje ze słowem „uniwersum” słowo „Ziemia” (stąd „Kryzys na Nieskończonych Ziemiach”). Obecne główne uniwersum nazywa się Prime Earth.

Multiwersum – zbiór wszystkich Ziem/uniwersów. Na różnych etapach historii DC Comics liczyło ono nieskończenie wiele wszechświatów, albo tylko 52. Obecnie mówi się, że równolegle istnieje każda Ziemia, jaka kiedykolwiek istniała w DC, co oznacza, że uniwersów jest nieskończenie wiele. Do tego wlicza się do niego świat Nowych Bogów i Ziemię, na której dział się komiks „Watchmen”.

Volume – (w skrócie Vol.; ang. wolumin) to słowo ma dwa znaczenia. Gdy używa go wydawca, ma on na myśli kolejny tom zbiorczy serii (np. „Wonder Woman” Vol. 1: The Lies). Fani słowem „volume” określają kolejne serie po restartach numeracji, bądź po ważnych zmianach w statusie bohatera. Dla przykładu „The Flash” Volume 1 dla fana to komiksy z lat 1959-1985, w których Flashem jest Barry Allen. Volume 2 z kolei obejmuje lata 1987-2009, czyli rozgrywa się po Kryzysie na Nieskończonych Ziemiach, a głównym bohaterem serii jest Wally West. Volume 4 opowiada o powrocie Barry’ego, volume 5 to seria z Nowego DC Comics, a 6 to seria z DC Odrodzenia.

Mini-seria – krótka i zamknięta historia opowiedziana w 4-6 zeszytach. Podobna do niej jest maksi-seria, ale ta liczy zwykle 12 zeszytów.

Nowela graficzna – długi komiks, czasami nie dzielony na zaszyty, tylko od razu wydawany jako wydanie zbiorcze. Opowiada zamkniętą, niepowiązaną z żadnym runem historię. Dobrymi przykładami nowel graficznych są „Watchmen” lub „Powrót Mrocznego Rycerza”.

Elseworld – typowa dla DC Comics historia rozgrywająca się w alternatywnym uniwersum, nie mająca związku z żadną inną serią czy runem. Elseworldy zwykle rozgrywają się na Ziemi innej niż główna, gdzieś w Multiversum. Sztandarowe przykłady elsewordów to „Powrót Mrocznego Rycerza” i „Czerwony Syn”.